تعاونی‌های حمل‌و‌نقل در چهار گروه حمل کالا، مسافر، درون شهری و حمل‌و‌نقل دریایی با تعداد۲۲۱۳ تعاونی و ۱۷۸ هزار عضو فعالیت می‌کنند. همچنین حدود ۵۸ هزار نفر در تعاونی‌های حمل‌ونقل شاغل هستند.
بخش تعاون در کنار اقتصاد دولتی و اقتصاد خصوصی، یکی دیگر از ارکان اقتصاد کشور است؛ به عبارتی اقتصاد ایران از سه ضلع دولتی، خصوصی و تعاونی تشکیل شده است. در این بین با توجه به سیاست‌های کوچک کردن دولت‌ها در دنیا، کشورهای صاحب اقتصادهای پیشرو به دنبال واگذاری فعالیت‌ها به بخش خصوصی و مردم هستند. بخش تعاونی و مشارکت‌های مردمی سهم قابل توجهی در پیشرفت اقتصاد کشورهای صاحب نام دارد. یکی از کاستی‌های اقتصاد ایران عدم زیرساخت‌ها و سیاست‌های مناسب از سوی دولتمردان و به تبع آن عدم انگیزه مردم برای حضور در اقتصاد است که تحت عنوان «بخش تعاون» از آن یاد می‌شود.
کاهش هزینه‌ها یکی از مهم‌ترین مزیت‌های بخش اقتصاد با رویکرد تعاون است. اگر امروز برای ایجاد هر شغل حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار نیز است، برای اشتغالزایی در بخش تعاون ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان برای هر شغل هزینه برآورد می‌شود. در عین حال مشارکت مردم در اقتصاد در قالب تعاونی می‌تواند ضمن اشتغالزایی دست جمعی منجر به افزایش مشارکت عمومی و سطح اعتماد به نفس در یک جامعه شود.
در همین راستا و به منظور فرهنگ‌سازی توسعه بخش تعاون، در سلسه پرونده‌هایی تحت عنوان «معرفی بخش تعاون ایران» شرکت‌های تعاونی در بخش‌های مختلف اقتصاد معرفی می‌شوند که در این پروند جایگاه حمل‌و‌نقل در این رکن از اقتصاد مورد بررسی قرار گرفته است.  حمل‌و‌نقل یا جابه‌جایی انسان و کالا از ابتدائی‌ترین نیازها و الزامات زندگی بشر است و امروزه این صنعت به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه یافتگی جوامع بشری می‌رود. روند توسعه سیستم حمل‌و‌نقل نقش مهمی در ارتباطات جوامع بشری دارد به طوری که دستیابی به شبکه حمل‌و‌نقل پویا، ایمن و اقتصادی به عنوان یکی از معیارهای دستیابی به رفاه اجتماعی جامع امروزی محسوب می‌شود.
در lین راستا بخش تعاونی در این گرایش اقتصادی جایگاه ویژه‌ای دارد و بخش مهمی از جابه‌جایی مسافر و کالا از طریق شرکت‌های تعاونی انجام می‌شود.
تعاونی‌های حمل‌و‌نقل با تنوع و تعداد زیاد و پراکندگی در سراسر کشور از نظر سرمایه‌گذاری، امکانات ترابری و نیروی انسانی بسیار توانمند بوده و تقریباً در همه گرایش‌ها از توان و آمادگی لازم برای ایفا نقش مؤثر در این صنعت عظیم و فراگیر برخوردارند. اعضاء این تعاونی‌ها عموماً رانندگان و مالکین وسایط نقلیه هستند و خدمات مشترک امور حمل‌و‌نقل از طریق تعاونی‌ها انجام می‌شود.
سهم ۲۰ درصدی بخش تعاون از جابه‌جایی مسافر
بنا به اطلاعات ارائه شده در سالنامه‌های آماری که همه ساله توسط سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای کشور منتشر می‌شود، سهم تعاونی‌های حمل‌و‌نقل در سطح ملی براساس شاخص تن- کیلومتر کالای حمل شده بین ۱۰ الی ۱۳ درصد است. طبق آمار ارائه شده در همین سالنامه‌ها در زمینه حمل‌و‌نقل جاده‌ای مسافر نیز سهم تعاونی‌ها از نظر نفر-کیلومتر مسافر جابه‌جا شده، حدود ۲۰ تا ۲۳ درصد است. در موردحمل‌و‌نقل درون شهری نیز اکثریت قابل توجهی از مسافران درون شهری توسط تاکسی‌ها و اتوبوس‌های متعلق به تعاونی‌ها جابه‌جا می‌شود.
حمل‌و‌نقل دریایی در ابعاد بزرگ و بین‌المللی در انحصار شرکت‌های بزرگ دولتی و عمومی است. اما اکثریت بزرگی از جابه‌جایی مسافران دریایی که بین بنادر جنوب و جزایر ایرانی خلیج فارس تردد دارند، همچنین اکثریت کالاهای صادر و وارد شده از طریق بنادر جنوب به کشورهای حوزه خلیج فارس و بالعکس نیز توسط تعاونی‌های قایق داران و لنجداران انجام می‌شود.
انواع تعاونی‌های حمل‌و‌نقل
تعاونی‌های حمل‌و‌نقل در حال حاضر در چهار گروه عمده حمل‌و‌نقل جاده‌ای کالا، حمل‌و‌نقل جاده‌ای مسافر، حمل‌و‌نقل درون شهری (تاکسیرانی، اتبوس و مینی بوسرانی و وانت بارداران) و حمل ونقل دریایی (شامل حمل‌و‌نقل کالا و مسافر) فعالیت می‌کنند.
۱. حمل‌و‌نقل جاده‌ای کالا شامل:
تعاونی‌های کامیون داران؛ تریلی داران؛ کمپرسی داران؛ تانکرداران و خاورداران است که با تعداد ۳۷۴ واحد تعاونی با بیش از ۵۲ هزار نفر عضو و در همین حد اشتغالزایی ۱۸ هزار نفر در بخش حمل‌و‌نقل تعاونی فعالیت می‌کنند.
. حمل‌و‌نقل جاده‌ای مسافر شامل:
تعاونی‌های اتوبوس داران برون شهری؛ سواری کرایه بین شهری و مینی بوس داران می‌باشد که مجموعاً حدود ۵۳۶ تعاونی با ۲۹ هزار نفر عضو با اشتغال حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر در سطح کشور فعالیت می‌کنند.
۳. تعاونی‌های حمل‌و‌نقل درون‌شهری شامل:
تعاونی‌های تاکسیرانی؛ آژانس‌های اتومبیل کرایه و وانت بارداران با تعداد ۹۰۱ تعاونی و با ۹۰هزار و ۴۴۰ نفر عضو، با اشتغال حدود ۲۰ هزار نفر در تمامی شهرها و شهرستان‌های کشور فعال هستند.
۴. تعاونی‌های حمل‌و‌نقل دریایی شامل:
۴۰۲ واحد تعاونی با عضویت هفت هزار و ۴۲۵ نفر و اشتغالزایی قریب به ۶ هزار نفر در زمینه حمل‌و‌نقل دریایی بار و مسافر مشغول به فعالیت بوده و حدود پنج هزار شناور باری و مسافری تحت بهره برداری این تعاونی هاست.