در گذشته 80 درصد کالاهای صنعتی در دنیا توسط 20 درصد از کشورها تولید می‌شد.

 پس از تعطیلات نوروزی، کشورهایی همچون ایتالیا، آلمان، سوئیس، اتریش، انگلیس، چین، آفریقای جنوبی، هند و... هیات‌ها و نمایندگانی را برای بررسی بازار و مذاکره با فعالان اقتصادی به ایران فرستادند. با توجه به اجرای برجام، سبقت کشورهای خارجی برای دستیابی به بازار ایران ترافیک حضور هیات‌ها را در دیدار با مسوولان به‌وجود آورده است. حال این سوال مطرح می‌شود چرا خارجی‌ها از بازار ایران چنین استقبال می‌کنند؟ پیش از سال 2011 میلادی به ازای هر کالا دو بازار برای صادرات موجود بود؛ اما از این سال تاکنون، به ازای هر کالا تنها یک بازار صادراتی موجود است و این موضوع موجب انباشت کالاهای تولیدشده در دنیا شده است. در عین حال به خروج ایران از تحریم‌ها به عنوان فرصتی جدید در بازارهای جهانی نگریسته می‌شود.
موج دوم آمد و رفت‌های تجاری از ابتدای امسال آغاز شده است. به نظر می‌رسد دیدارهای روزانه این هیات‌ها با متولیان تجارت، رکورد جدیدی را به ثبت خواهد رساند. پس از تعطیلات نوروزی، کشورهایی همچون ایتالیا، آلمان، سوئیس، اتریش، انگلیس، چین، آفریقای جنوبی، هند، بنگلادش، ترکیه، مقدونیه و اروگوئه، هیات‌ها و نمایندگانی را برای بررسی بازار و مذاکره با فعالان اقتصادی به ایران فرستادند. با توجه به اجرای برجام، سبقت کشورهای خارجی برای دستیابی به بازار ایران ترافیک حضور هیات‌ها را در دیدار با مسوولان به‌وجود آورده است. حال این سوال مطرح می‌شود که چرا خارجی‌ها از بازار ایران چنین استقبال می‌کنند؟ سازمان توسعه تجارت به‌عنوان نهادی که رابط پذیرش هیات‌های تجاری خارجی توسط نهادهای خصوصی و دولتی است، تحلیلی از این رفت و آمدها ارائه می‌دهد. محمدرضا مودودی، معاون کل این سازمان در این خصوص به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: بازار ایران بازاری جذاب برای کشورهای خارجی است که بدیهی است برای ورود به این بازار از یکدیگر سبقت بگیرند و برای ارزیابی محیطی بازار ایران هیات‌های تجاری را روانه کشور ما کنند. وی در تحلیل خود به دلایل این جذابیت اشاره دارد و اظهار می‌کند: رکود اقتصادی چند سال است که نه تنها ایران، بلکه تمامی دنیا را فرا گرفته است. در گذشته 80 درصد کالاهای صنعتی در دنیا توسط 20 درصد از کشورها تولید می‌شد. حال با چنین رکودی، کشورهای دنیا به دنبال بازارهای جدید و بکر هستند. وی می‌افزاید: پیش از سال 2011 میلادی به ازای هر کالا دو بازار برای صادرات موجود بود، اما از این سال تاکنون، به ازای هر کالا تنها یک بازار صادراتی موجود است و این موضوع موجب انباشت کالاهای تولیدشده در دنیا شده است. کالاهایی که بازاری برای آنها وجود ندارد. در نتیجه تمام کشورها به‌خصوص کشورهای صنعتی به دنبال بازارهای جدید هستند. به گفته مودودی، بازار ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی، جمعیت بالای مصرف‌کننده چه در داخل و چه در کشورهای اطراف و امنیتی که در منطقه دارد، برای کشورهای صنعتی مهم به شمار می‌رود. پیش از این به دلیل تحریم‌ها، دسترسی به این بازار امکان‌پذیر نبود. با بازشدن دروازه‌های ایران، بازاری بکر و جدید برای کشورهای خارجی ایجاد شده و همین امر موجب می‌شود هیات‌ها به سوی این بازار روانه شوند.

این تحلیل در شرایطی ارائه می‌شود که رویکرد ایران در فصل جدید اقتصادی نسبت به حضور خارجی‌ها تغییر کرده و خواستار تحول روند همکاری‌های خارجی است. تاکید ایران بر سرمایه‌گذاری مشترک و انتقال دانش فناوری نشان‌دهنده تغییر نگاه اقتصاد کشور از یک مصرف‌کننده صرف به تولید‌کننده است. نگاهی که بر اساس آن کشورهای خارجی نمی‌توانند همچون گذشته، تنها به فروش کالا در ایران دلخوش باشند. بلکه باتوجه به زیرساخت‌های موجود در کشور، باید سرمایه‌گذاری مشترک صورت گیرد و به سوی انتقال دانش فنی گام بردارند. از سویی نیروهای انسانی تحصیل کرده و متخصص ایرانی نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مزیت‌های همکاری با ایران برای خارجی‌ها اهمیت دارد. بنابراین در نشست‌هایی که با حضور این هیات‌ها برگزار می‌شود، زمینه‌های سرمایه‌گذاری مشترک با توجه به پتانسیل‌های هر هیات در اختیار طرف خارجی قرار می‌گیرد. حال آنکه در این آمد و رفت‌ها، تفاهم‌نامه و قراردادهایی نیز امضا شده و برخی از پروژه‌ها کلید خورده است.

روز گذشته یک هیات اقتصادی متشکل از 40 شرکت بزرگ از ایالت اتریش سفلی به سرپرستی وزیر اقتصاد، گردشگری و فرهنگ این ایالت به اتاق تهران آمد تا در نشستی با مسوولان اتاق تهران و فعالان اقتصادی ایرانی راه‌های دستیابی به همکاری‌های اقتصادی و تجاری را مورد ارزیابی قرار دهد. هم‌چنین مقامات دو طرف پس از نشست عمومی در دیداری خصوصی بیشتر به موانع توسعه همکاری‌های اقتصادی و حوزه‌هایی که امکان رشد بیشتر مراودات اقتصادی وجود دارد، پرداختند. حال آنکه روز دوشنبه نیز اتاق تهران با ترافیک هیات‌های تجاری مواجه بود. هیات‌ها و نمایندگانی از تایوان، هند، ترکیه و سوئیس روز دوشنبه با رئیس اتاق بازرگانی تهران دیدار کردند.

ایران روی شراکت با اتریش حساب کند؟

 نشست مشترک فعالان اقتصادی اتریشی و ایرانی در اتاق بازرگانی تهران با بررسی روابط تاریخی دو کشور آغاز شد و مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران درخصوص افزایش همکاری‌های دو کشور ابراز امیدواری کرد. خوانساری در این دیدار گفت: روابط ایران و اتریش با افتتاح سفارت دولت اتریش در تهران در 140 سال قبل و سفارت دولت ایران در وین در 130 سال پیش وارد عرصه جدیدی شد و از آن زمان تاکنون روابط دو کشور به غیر از چند سال اخیر که تحت تاثیر عامل تحریم‌ها قرار گرفت، همواره در همه ابعاد رو به گسترش بوده است. اتریش و ایران دارای ظرفیت‌های بسیار بالا برای توسعه همکاری‌های اقتصادی هستند. به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران، بازار بزرگ این کشور و منطقه پیرامون، همچنین تسلطی که اتریش می‌تواند از طریق ایران بر بازارهای منطقه داشته باشد، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد ایران بازدهی بسیار مناسبی برای شرکت‌های اتریشی دارد.

رئیس اتاق تهران با استناد به آمار گمرکی، از میزان حجم تجاری دو کشور ابراز نارضایتی و به این نکته نیز اشاره کرد که در دوران جدید، برای توسعه و تحکیم شرایط ایجاد شده، باید از طرح‌ها و برنامه‌های مبتکرانه، نو و با هدف بلندمدت بهره برد. در این شرایط طرف‌های تجاری نباید صرفا به مبادله کالا بیندیشند. قطعا باید با نگاهی درازمدت به همکاری‌های مشترک در عرصه زیرساخت‌های صنعتی و تکنولوژیک پرداخت.

 وی گفت: با توجه به حجم سرمایه‌گذاری خارجی اتریش که بالغ بر 360 میلیارد دلار محاسبه شده است، اتریش یکی از کشورهای سرمایه‌فرست به حساب می‌آید. از این رو، سرمایه‌گذاری اتریش در پروژه‌های علمی، فنی، صنعتی و تولیدی در داخل ایران یکی از راه‌هایی است که می‌تواند ضامن بقا و دوام درازمدت روابط تجاری و اقتصادی دوجانبه شود. در ادامه این نشست، خانم پترا بوهوسلاو، وزیر اقتصاد، گردشگری و فرهنگ ایالتی اتریش سفلی گفت: تهران شهری پویا و قوی است و در بسیاری از زمینه‌ها با ایالت ما همخوانی دارد. وی افزود: افرادی که ما را در این سفر همراهی کرده‌اند، نمایندگانی از 40 شرکت برتر ایالت هستند که بخشی از آنها مراودات اقتصادی با شرکت‌های ایرانی داشته‌اند و برخی دیگر برای برقراری ارتباطات جدید عازم ایران شده‌اند.

 وزیر اقتصاد، گردشگری و فرهنگ ایالتی اتریش سفلی قدرت اقتصادی این ایالت را در دانش فنی، ماشین‌آلات، فناوری مربوط به حوزه انرژی و محیط زیست دانست و گفت: ما در این زمینه‌ها علاقه‌مند به همکاری هستیم.حدود 40 درصد محصولات این منطقه به‌طور عمده به کشورهای آلمان، ایتالیا و شرق آسیا صادر می‌شود. وی با تاکید بر اینکه نسبت به توسعه روابط با ایران علاقه‌مند هستیم، گفت: طرحی با عنوان «صنعت چهار صفر» برای مدرنیزاسیون اینترنتی صنایع در دست اجرا داریم و علاقه‌مند هستیم در این زمینه با ایران نیز همکاری داشته باشیم. تمرکز ما در این طرح روی توسعه فناوری، تحقیق و توسعه است. با این نگرش که سرمایه‌گذاری در فناوری و تحقیقات مربوط باین بخش موجب برتری و افزایش بهره‌وری آن می‌شود. وی ادامه داد: یکی دیگر از برنامه‌ها در این طرح، گسترش روابط بین‌المللی و توجه به استارت‌آپ‌هاست.

 وزیر اقتصاد، گردشگری و فرهنگ ایالت اتریش سفلی در بخشی دیگر از سخنان خود در پاسخ به اظهارات فعالان اقتصادی مبنی بر لزوم برقراری روابط بانکی با این کشور اعلام کرد که با توجه به تحریم‌های 10 ساله اخیر علیه ایران و رفع آن طی ماه‌های گذشته، بانک‌های اتریشی برای ایجاد تسهیلات در روابط دو کشور نیاز به اندکی زمان دارند. پترا بوهوسلاو، با اعلام اینکه گام‌های اولیه برای برقراری مناسبات مالی و پولی از سوی بانک‌های اتریشی برداشته شده است، افزود: با این حال، بانک‌های اتریش موسسات خصوصی هستند که به‌صورت مستقل تصمیمات خود را اتخاذ می‌کنند، اما نقش سیاستمداران و دست‌اندرکاران این کشور در حال حاضر این است که مشوق‌ها و انگیزه‌های لازم برای شروع کار آنها با ایران را ایجاد کنند که در این زمینه اقدامات خوبی نیز صورت گرفته است.در ادامه نشست، کریستین موسر، نایب رئیس اتاق بازرگانی اتریش سفلی گفت: ایران در ماه‌های گذشته هدف بسیاری از کشورها برای بررسی فرصت‌های همکاری بوده است؛ اما نقطه قوت شرکت‌های ایالت ما صداقت در شراکت و رعایت توافقات است. در واقع این شرکت‌ها اگر همکاری خود را با کشوری آغاز کنند، در مقاطع بحرانی نیز در کنار شرکای خود باقی می‌مانند؛ بنابراین از شما می‌خواهم روی این مولفه حساب باز کنید.

وی از خوش‌بینی خود نسبت به رفع نگرانی بانک‌ها و موسسات مالی اتریش در همکاری با ایران سخن گفت.وی با بیان اینکه برخی از بانک‌ها و موسسات مالی اتریش در عضویت اتاق بازرگانی این کشور هستند، افزود: مذاکرات سازنده‌ای تاکنون با بانک‌های اتریش برای از سرگیری روابط اقتصادی با ایران صورت گرفته است و اتاق بازرگانی اتریش سعی کرده است که اطمینان لازم را به این موسسات اعلام کند. از سویی روز دوشنبه، رئیس اتاق بازرگانی تهران با یک هیات سوئیسی دیدار کرد. تاکید بر توسعه سریع مراودات اقتصادی، موازنه کردن مبادلات تجاری دوجانبه و سرمایه‌گذاری مشترک برای تضمین همکاری‌های بلندمدت سه مولفه‌ای بود که وی در جمع فعالان اقتصادی ایران و سوئیس بر آن تاکید کرد. همچنین مهدی جهانگیری، نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران در دیدار با هیات تایوانی نیز سرمایه‌گذاری مشترک و برقراری روابط بانکی را مورد توجه قرار داد. معاون وزیر خارجه تایوان نیز از تایید مجوز تاسیس دفتر نمایندگی اتاق تهران در تایوان خبر داد و گفت: تایوان اصلاحات مورد نظر اتاق تهران برای تاسیس دفتر نمایندگی در این کشور را اعمال کرده است و به این ترتیب به زودی می‌توان این دفتر را در تایوان افتتاح کرد.

سهراب کومار، سفیر هند در تهران نیز در نشستی که با رئیس اتاق تهران داشت، اعلام کرد: یکی از مسائل مهمی که مورد تفاهم قرار گرفته تسویه بدهی هند به ایران در زمانی کوتاه است و به محض آنکه مسائل فنی حل شود این پول به ایران بازگردانده خواهد شد. همچنین راه‌اندازی راه‌آهن چابهار- زاهدان را در دستور کار داریم. وی به تمایل شرکت‌های هندی نسبت به سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی در ایران نیز اشاره کرد. به غیر از این هیات، هیاتی دیگر از هند که متخصص صنعت نساجی بودند و هیاتی از ترکیه نیز در اتاق تهران حضور یافتند که جلسات آنها به‌صورت غیرعلنی برگزار شد.