زاهدان- چابهار بیش از سی سال در انتظار توسعه است، این منطقه راهبردی به عنوان یکی از ١٠ نقطه منحصر به فرد از نظر اقتصادی، ترانزیتی و کریدورهای شمال به جنوب و غرب به شرق شناخته می‌شود.
بندر چابهار با توجه به اهمیت و نقش آن در توسعه محور شرق و نگاه ویژه برای فعال‌سازی محور ترانزیتی و ارتباط کشورهای افغانستان و آسیای میانه با سایر کشورها از طریق دریا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و همواره طی ۳۰ سال برنامه‌ریزی توسعه محور شرقی در رأس برنامه‌ریزی‌ها قرارگرفته اما از سویی غبار سی ساله بر روی وعده‌ها سنگینی می‌کند و چرایی این‌همه تأخیر را به ذهن متبادر می‌کند.
شروع جنگ تحمیلی و محدود و ناممکن شدن واردات کالا به کشور از طریق جنوب، باعث شد چابهار به‌عنوان تنها نقطه امن ورود کالا به دروازه ورود کالاهای موردنیاز ازجمله کالاهای اساسی تبدیل شود و از همین رو بود که در عرض شش ماه با نصب اسکله فوق‌سریع توسط سنگاپوری‌ها، توسعه بندر شهید بهشتی چابهار عملا کلید خورد.
اما با اتمام جنگ، تمام توجه‌ها به بندر شهید رجایی بوشهر معطوف شد و توسعه بندر چابهار و محور شرق کشور با وجود ایفای نقش ممتاز در هشت سال دفاع مقدس تقریبا به فراموشی سپرده و چابهار اسیر بی‌مهری مسئولان شد.
نقش راهبردی چابهار
از مجموع سه کریدور حمل‌ونقل جهانی، دوکریدور از ایران می‌گذرد، در این میان بندر چابهار در منتهی الیه جنوب شرق ایران، نقطه عبور جنوبی‌ترین کریدور شرقی غربی مراودات تجاری جهان است، این کریدور پس از پوشش مهم‌ترین شهرهای ناحیه مانند کلکته، خاکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم درنهایت به چابهار می‌رسد.
در این میان «مناطق آزاد» نیز به‌عنوان پنجره‌ای برای همگامی و پیوند با اقتصاد کشورها و اقتصاد جهانی، ایجاد رشد و تحول در صادرات و بهره‌مندی از سرمایه‌های داخلی و خارجی و همچنین دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی، ایجاد و افزایش اشتغال و انتقال فناوری طراحی‌شدند.
در همین راستا منطقه آزاد چابهار با توجه به جایگاه ویژه در بعد ملی به‌عنوان راهکار توسعه محور شرق و در بعد فراملی به‌عنوان پل ارتباطی با کشورهای آسیای میانه و جنوب شرق آسیا در طراحی سیاست‌های کلان اقتصادی جایگاه جدی‌تری طلب می‌کند.
از ظرفیت مرز باید به بهترین شکل استفاده شود
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دولتمردان برای ساماندهی مبادلات مرزی و همچنین ورود و خروج کالا از مرز اقدام به ایجاد بازارچه‌های مرزی کردند که منجر به اشتغال، امنیت اقتصادی و اجتماعی و افزایش سرمایه‌گذاری محلی و خارجی شد.
حامد علی مبارکی با تأکید بر اینکه مرز، فرصتی در مسیر توسعه محور شرق است، افزود: سیستان و بلوچستان دارای ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور پاکستان، ۳۰۰ کیلومتر با کشور افغانستان و بیش از ۳۰۰ کیلومتر با دریای عمان است که در این راستا جنبه‌های بازرگانی مرزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است .
وی گفت: این دیار از گذشته‌های بسیار دور در مسیر راه‌های تجاری جهان قرار داشته و وجود ظرفیت‌ها و استعدادهای پنهان در استان موجب آن شد برای دستیابی به توسعه پایدار منطقه آزاد چابهار، دیگر پتانسیل‌های استان از جمله بازارچه‌های مرزی فعال ایجاد شود.
مدیرعامل منطقه آزاد تجاری گفت: این بندر به‌عنوان کوتاه‌ترین و اقتصادی‌ترین مسیر دسترسی آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد، مزیت‌های بسیاری دارد که بهره‌گیری از آن زمینه عمران و آبادانی محور شرق کشور را فراهم می‌کند.
وی بیان کرد: وجود اسکله‌های تخلیه و بارگیری و فرودگاه کنارک و پایانه بندر چابهار موجبات ترانزیت کالا به کشورهای مجاور و حوزه خلیج‌فارس و نیز شبه‌قاره هند را فراهم آورده است و قرار گرفتن چابهار در مسیر بزرگ‌ترین کریدورهای دریایی ترانزیت کالا آن را کلید اتصال شرق آسیا به سایر کشورهای جهان قرار داد، به‌نحوی‌که منطقه آزاد چابهار یکی از قطب‌های مهم بازرگانی محسوب می‌شود.
منطقه آزاد اشتغال و سرمایه را برای چابهار به ارمغان آورد
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار تأکید کرد: پروژه‌های صنایع پتروشیمی، فولاد، خودروسازی، خطوط انتقال گاز، کارخانه‌های سیمان، همچنین راه‌آهن چابهار- سرخس، احداث دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن و سرویس‌دهی مشتمل بر ارائه خدمات از قابلیت‌های سرمایه‌گذاری آن است که باید به‌طور ویژه دیده شوند.
حامد علی مبارکی تأکید کرد: ایجاد زیرساخت‌های مناسب سهم بسزایی در رونق اقتصادی مرزهای شرقی همجوار با کشورهای مجاور دارد و از مزایای آن می‌توان به گردش نقدینگی و جریان مداوم دادوستد تجاری اشاره کرد.
بندر چابهار
بندر ترانزیتی چابهار، دروازه توسعه محور شرق ایران
مدیرکل بندرها و دریانوردی سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار مهر گفت: بندر ترانزیتی چابهار به‌عنوان پیشانی توسعه محور شرق و دروازه مسیر بین‌المللی شمال – جنوب، برای تحقق اهداف و سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران مطرح است.
سیاوش رضوانی افزود: ازآنجایی‌که تمامی پتانسیل‌ها در محور شرق از سیاست‌های کلان کشور قلمداد می‌شوند و سرعت در انجام پروژه‌های آن حائز اهمیت است، طرح توسعه بندر چابهار در ۵ مرحله از سال ۱۳۸۸شروع و در تلاش هستیم با هماهنگی همه دستگاه‌ها در چشم‌انداز نظام به بهره‌برداری برسد.
وی بابیان اینکه ۵ فاز در طرح جامع بندر چابهار تعریف‌شده، یادآور شد: پس از اتمام این ۵ فاز تعداد اسکله‌های بندر به ۳۰ پست اسکله و ظرفیت بندر به ۸۶ میلیون تن افزایش می یابد.
وی در ادامه با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۶۰ درصدی این بندر گفت: با اتمام فاز یک این پروژه ظرفیت اسمی بندر به ۶ میلیون تن در سال می‌رسد، این فاز شامل دو پایانه کانتینری و کالای عمومی و جنرال است و امیدواریم تا پایان سال ۹۶ به بهره‌برداری برسد.
مدیرکل بندرها و دریانوردی استان بابیان اینکه بندر چابهار تنها بندر اقیانوسی در کشور ایران است و به آب‌های بین‌المللی راه دارد، افزود: تخفیف حداقل ۳۰درصدی در هزینه‌های تخلیه و بارگیری کانتینر نسبت به سایر بندرهای جنوبی کشور، تخفیف ۷۵ درصدی در انبارداری کانتینرهای وارداتی و تخفیف ۳۰ درصدی در ردیف‌های حقوق و عوارض بندری وارد بر کشتی‌های کانتینری ازجمله مزایا و قابلیت‌های این بندر ترانزیتی است.
وی با اشاره به اینکه بندر چابهار ورودی همه کشورها در ارتباط با آب‌های بین‌المللی محسوب می‌شود، اظهار داشت: بندرها با افزایش ظرفیت واردات و صادرات کالا و انرژی سهم بسزایی در اقتصاد مقاومتی، ملی و چگونگی شکل‌گیری فعالیت‌های اقتصادی دارند.
«چابهار» ظرفیتی نهفته برای توسعه اقتصاد ایران
رضوانی افزود: مزیت عمده منطقه آزاد چابهار نسبت به سایر مناطق آزاد کشور از یک‌سو امکان دسترسی سریع به آب‌های آزاد اقیانوسی هند و از سوی دیگر اتصال به شبکه راه‌های زمینی کشور است. مسیر چابهار کوتاه‌ترین مسیر ترانزیت برای ارسال کالا به کشورهای افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان و شرق روسیه با کمترین هزینه نسبت به مسیرهای ترانزیت موجود است.
شیلات ثروتی مهم در توسعه محور شرق
سرپرست شیلات سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به اهمیت شیلات در توسعه محور شرق کشور گفت: سند توسعه شیلات استان را چندی پیش در راستای توسعه این محور آماده و به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان رساندیم و یقین داریم در صورت حمایت و همدلی جدی، براساس این سند تا افق ۱۴۰۴ شاهد توسعه‌ای چشمگیر در منطقه خواهیم بود.
محسن علی گلشنی گفت: بحث توسعه ماهیگیری در آب‌های آزاد و استفاده از ظرفیت‌های خوب میگو از مهم‌ترین اهداف و نگاه توسعه محور شرق است، در تلاش هستیم تا در راستای افق ۱۴۰۴، میزان صید ماهی در این دیار را تا ۴۰ درصد افزایش دهیم.
وی گفت: درست است که بیش از ۹۰ درصد ماهیان کشور با حدود ۲۲۰ هزار تن در این دیار صید می‌شود و چابهار از این حیث در بین کشورهای همسایه غربی اقیانوس هند رتبه نخست و در میان ۳۲ کشور همسایه با اقیانوس هند رتبه دوم را دارا است، اما باید سهم آوری بیشتری از آب‌های آزاد در زمینه صید و صیادی داشته باشیم.
گلشنی افزود: در راستای اهداف توسعه محور شرق و سند توسعه‌ای شیلات، ایجاد کارخانه‌های فرآوری، استفاده از فناوری‌ها روز در صنایع شیلاتی و سهم آوری بیشتر از صید، صیادی و پرورش میگو از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که به تصویب رسیده و در دست اجرا است.
کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که بندر چابهار در معادلات حمل‌ونقل جهانی و ترانزیت کالا در سطح بین‌المللی کاملا شناخته‌شده است، این بندر که با داشتن موقعیت حمل و نقل مناسب و منطقه آزاد می‌توانست به دریچه ورودی کریدور شمال- جنوب و محور شرق تبدیل شود پس از گذشت بیش از ۳۰ سال از از انقلاب اسلامی همچنان محروم و در انتظار توسعه است.
|
